میر محمدحسین خاتون‌آبادی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | میر محمدحسین خاتون‌آبادی |
| نسب | خاندان خاتون‌آبادی |
| تاریخ وفات | ۱۱۵۱ق |
| محل دفن | مشهد |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | علامه مجلسی و جمال الدین خوانساری |
| شاگردان | زین الدین علی خوانساری، محمدبن محمدزمان كاشانی، سید عبداللّه بن نورالدین جزایری |
| تألیفات | النَّجْم الثاقِب فی اثبات الواجب، رسالةالبِداء، حاشیه بر شرح تجریدالاعتقاد قوشچی، مناقب الفُضلاء، حاشیه و شرح بر الرَوْضَةالبَهِیة و مَعالِم الاصول |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | امام جمعه و شیخ الاسلام اصفهان |
میر محمدحسین خاتون آبادی (درگذشته ۱۱۵۱ق)، فقیه امامی قرن دوازدهم. وی نزد اساتیدی همچون محمدباقر مجلسی و جمال الدین خوانساری فرا گرفت. خاتون‌آبادی پس از پدرش، امام جمعه اصفهان شد و در اواخر عمر، منصب شیخ الاسلامی این شهر را نیز بر عهده گرفت.
زندگینامه
زمان و محل تولد او معلوم نیست. وی در شب ۲۳ شوال ۱۱۵۱ق درگذشت و در مشهد به خاک سپرده شد.پدرش میر محمدصالح خاتون‌آبادی از عالمان مشهور اصفهان بود.
مقام علمی
خاتون‌آبادی در علوم عقلی، حکمت، ادبیات و فقه و حدیث تبحر داشت.
محمدحسین، نزد جدّ مادریش محمدباقر مجلسی (متوفی ۱۱۱۰ق)، جد پدریش عبدالواسع (متوفی اواخر قرن یازدهم)، پدرش محمدصالح (متوفای ۱۱۲۶ق)، آقا جمال خوانساری (متوفای ۱۱۲۲ق)، محمد بن عبدالفتاح تنکابنی (متوفای ۱۱۲۴ق)، سلیمان بن عبدالله ماحوزی (متوفای۱۱۲۱ق)، سید علی خان مدنی (متوفی ۱۱۲۰ق)، شاه محمد بن محمد دارابی شیرازی (متوفی ۱۱۳۰ق) و ابوالحسن شریف بن محمدطاهر فتونی (متوفای۱۱۳۹ق) شاگردی کرد. از آنان حدیث شنید و اجازه روایت گرفت.
کسانی چون فرزندش میرعبدالباقی (متوفای ۱۲۰۷ق)، زین‌الدین علی خوانساری (متوفای ۱۱۶۷ق)، محمد بن محمدزمان کاشانی (متوفای بعد از ۱۱۷۲ق)، سید عبدالله بن نورالدین جزایری (متوفی ۱۱۷۳ق)، سید صدرالدین محمد بن محمدباقر رضوی قمی، احمد بن محمدمهدی بن محمدمؤمن خاتون آبادی و محمدمهدی بن رضی‌الدین هرندی (متوفی ۱۱۸۰ق) نزد او درس خواندند یا از وی حدیث شنیدند و اجازه روایت گرفتند.
آثار
خاتون‌آبادی آثاری در فقه، اصول، کلام و اخلاق دارد که عبارتند از:
- مُنیةالمُرید
- شرح و حاشیه بر الرَوْضَةالبَهِیة اثر فقهی شهیدثانی.
- حاشیه بر مَعالِم الاصول اثر شهید ثانی در اصول فقه
- النَّجْم الثاقِب فی اثبات الواجب
- رسالةالبِداء
- حاشیه بر شرح تجریدالاعتقاد قوشچی
- مناقب الفُضلاء فی ریاض العلماء یا رجالِ میر محمدحسین که اجازه مبسوط او به زین الدین علی خوانساری است.
- مقالة فی اسماء مَن اِستبصر مِنْ علماء العامة
- احوال العلماء من اقارب المؤلف
- کلمةالتقوی یا لباس التقوی درباره تحریم غیبت
- الالواح السماویة فی اختیارات ایام الاسبوع و السِنة
- خزائن الجواهر
- سَبع المَثانی
- وسیلةالنجاح
- مفتاح الفرج
- نوروزیه
- مجموعه الرسائل الکثیرة
مناصب
خاتون آبادی پس از پدرش، امام جمعه اصفهان شد. و در اواخر عمر، منصب شیخ الاسلامی اصفهان را نیز برعهده گرفت.
سرانجام
پس از هجوم محمود افغان به اصفهان در زمان شاه سلطان حسین (حکومت: ۱۱۰۵-۱۱۳۵ق) و سقوط سلسله صفویان، افغانها خاتون‌آبادی را که وزیر مریم بیگم (عمه شاه) بود، بسیار شکنجه کردند تا اموالش را بگیرند.
این حادثه در روحیه او تأثیر بسیار گذاشت و به گفته خود او، سبب توجه بیشتر وی به مسائل اخروی شد. او سپس به خاتون آباد (در اطراف اصفهان) رفت و به عبادت مشغول شد، ولی همچنان مرجع دینی مردم بود. خاتون آبادی خواسته نادرشاه افشار (حکومت: ۱۱۴۸-۱۱۶۰ق) را مبنی بر فتوا دادن به کفر عثمانی‌ها که خواسته بودند، ایران به حوزه خلافت آن‌ها ملحق شود، نپذیرفت.
پانویس
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۱۳۴.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، مصف المقال، ص۱۵۴؛ کشمیری، ص۲۱۱.
- ↑ کرمانشاهی، ج۱، ص۹۶؛ خوانساری، ج۲، ص۳۶۰.
- ↑ خاتون‌آبادی، مناقب الفضلاء؛ خاتون‌آبادی، احوال العلماء، ص۲۸۸-۲۹۰ ؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱، ص۱۸۵؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۲، ص۳۶۴-۳۶۵؛ حسینی اشکوری، ص۹۳.
- ↑ خاتون آبادی، مناقب الفضلاء، ص۵۰۷-۵۰۸؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۶، ص۹۴، ۱۱۴، ۲۰۶، ج۱۰، ص۱۱۲، ج۱۲، ص۴۵، ج۱۳، ص۲۹۳، ج۲۱، ص۳۹۶، ج۲۲، ص۳۳۳، ج۲۳، ص۲۰۹.
- ↑ خاتون‌آبادی، مناقب الفضلاء، ص۵۰۷-۵۰۸؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۲، ص۳۰۱، ج۷، ص۱۵۴، ج۱۰، ص۲۵۴، ج۱۲، ص۱۲۹-۱۳۰، ج۲۱، ص۳۳۸، ج۲۴، ص۳۸۳، ج۲۵، ص۸۵.
- ↑ حبیب آبادی، ج۲، ص۳۱۸-۳۱۹؛ خوانساری، ج۲، ص۳۶۱.
- ↑ خاتون‌آبادی، مناقب الفضلاء، ص۴۶۵-۴۶۷؛ قزوینی، ص۱۲۶؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات، ص۱۹۸.
- ↑ نوری، ص۱۴۹.
منابع
- آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعد العشرة، چاپ علی نقی منزوی، تهران، ۱۳۷۲ش.
- آقابزرگ طهرانی، مُصَفَّی المَقال فی مُصَنِّفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، تهران ۱۳۳۷ش.
- حبیب آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج ۲، اصفهان ۱۳۴۲ش.
- حسینی اشکوری، احمد، تلامذةالعلامة المجلسی و المجازون منه، چاپ محمود مرعشی، قم، ۱۴۱۰ق.
- خاتون‌آبادی، محمدحسین بن محمدصالح، احوال العلماء من اقارب المؤلف، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، ش ۷/۵۵۰۱.
- خاتون‌آبادی، محمدحسین بن محمدصالح، مناقب الفضلاء، چاپ جویا جهانبخش، در میراث حدیث شیعه، چاپ مهدی مهریزی و علی صدرایی خویی، قم: مرکز تحقیقات دارالحدیث، ۱۳۷۸ش.
- خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
- قزوینی، عبدالنبی بن محمدتقی، تتمیم امل الآمل، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۷ق.
- کرمانشاهی، آقا احمد، مرآت الاحوال جهان نما: سفرنامه، قم، ۱۳۷۳ش.
- کشمیری، محمدعلی، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، قم، ۱۳۹۴ق.
- موسوعة طبقات الفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، قم: مؤسسة الامام الصادق، ۱۴۱۸-۱۴۲۴ق.
- نوری، حسین، فیض قدسی: زندگینامه علامه محمدباقر مجلسی (۱۰۳۷-۱۱۱۰ق)، ترجمه جعفر نبوی، تهران، ۱۳۷۴ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: